Kanał: Dzielnice Szczecina

Metryczka

  • Widownia: 38018
  • Produkcja: AlfaTV 2016
  • Zdjęcia: Bartosz Semanycz
  • Montaż: Grzegorz Lickiewicz
  • Realizacja: Ryszard Sielicki

Opis

Pomorzany to osiedle administracyjne Szczecina położone w dzielnicy Zachód. Obecnie zamieszkuje tutaj około 21 tysięcy osób.

Pomorzany są podzielone na dwie części: część położoną na wzniesieniu (najwyższe osiąga 39 m n.p.m.), którą tworzą dwa osiedla: zachodnie Wzgórze Hetmańskie i wschodnie: Pomorzany właściwe oraz część położoną na nizinie, nad rzeką. Granicę pomiędzy osiedlami wyznaczają tory linii kolejowej łączącej dworzec Szczecin Główny ze stacją Szczecin Gumieńce. Przez wiele lat po II wojnie światowej Pomorzany były słabo zaludnione. Rozbudowa osiedla nastąpiła w końcu lat 60. XX wieku w części Wzgórze Hetmańskie. Osiedle położone we wschodniej części powstało w latach 70. i 80. Polska nazwa dzielnicy jest kalką nazwy niemieckiej. Powstała ona przez zastąpienie członu „dorf” formantem „any”. Niemiecka nazwa „Pommerensdorf” jest nazwą topograficzną, złożoną z nazwy „Pommern” (pol. „Pomorze”) z wyrazem „Dorf” (pol. „wieś”) – „Pomorska Wieś”. Nazwa oznaczała, że wieś zamieszkuje ludność pomorska, bądź też została założona przez kolonistów niemieckich na ziemi pomorskiej

Plac im. prof. Jana Szyrockiego – rondo u zbiegu al. Piastów, al. Powstańców Wielkopolskich, ul. Mieszka I. Prof. Jan Szyrocki był założycielem i wieloletnim szefem Chóru Akademickiego Politechniki Szczecińskiej. Pod jego batutą śpiewacy rozsławiali Szczecin na całym świecie. Przez kilka lat prowadził też chór Teatru Wielkiego Opery Narodowej w Warszawie. Zasiadał w jury konkursów chóralnych na całym świecie.

Biblioteka Główna Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie powstała w roku akademickim 1948-49. Na cele biblioteki przeznaczono kilka pomieszczeń na parterze gmachu rektoratu, gdzie już w 1949 roku uruchomiono wypożyczalnię i czytelnię dla studentów, a w roku następnym - czytelnię pracowników nauki.

Pierwsze wpływy zbiorów bibliotecznych pochodziły w znacznej mierze z darów przekazanych przez Główną Bibliotekę Lekarską w Warszawie oraz istniejącą wówczas na terenie miasta "zbiornicę księgozbiorów zabezpieczonych".

Równolegle do gromadzenia zasobów Biblioteki Głównej organizowano biblioteki podręczne powstających klinik i zakładów teoretycznych.

W roku akademickim 1977/78 utworzono Filię nr 1Biblioteki Głównej na terenie Państwowego Szpitala Klinicznego nr 1 przy ul. Unii Lubelskiej, a w roku 1980 Filię nr 2 w Państwowym Szpitalu Klinicznym nr 2 na Pomorzanach.

W 2007 r. Biblioteka Główna zmieniła swoją siedzibę. Mieści się przy al. Powstańców Wielkopolskich 20, w pobliżu osiedla studenckiego oraz Szpitala Klinicznego nr 2. Filia nr 2 została włączona w strukturę Biblioteki Głównej. Powierzchnia biblioteki w nowym obiekcie jest niemal trzykrotnie większa od dotychczasowej. Biblioteka jest dostosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych zarówno architektonicznie: podjazdy, winda, toaleta jak i sprzętowo.

W bibliotece znajdują się: wypożyczalnia z wolnym dostępem do zbiorów, czytelnia dla ponad 130 osób, trzy pokoje do prac grupowych, cztery pokoje pracy indywidualnej z pełnymi stanowiskami multimedialnymi. Jest blisko 60 stanowisk komputerowych, w tym 48 z dostępem do internetu, a także 40-osobowa sala dydaktyczna z 10 komputerami. Na terenie biblioteki dostępny jest również internet bezprzewodowy.

Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 2 w Szczecinie wyodrębnił się w 1956 roku ze struktury ówczesnego Państwowego Szpitala Klinicznego nr 1 w Szczecinie przy ul. Unii Lubelskiej przyjmując nazwę Państwowego Szpitala Klinicznego nr 2 w Szczecinie, którą to nazwę zmienił w styczniu 1999 roku w związku z wprowadzoną reformą służby zdrowia, uzyskując tym samym osobowość prawną. Na przestrzeni kilkudziesięciu lat powstawały nowe bądź zmieniały swą nazwę oddziały szpitalne, powstało Centralne Laboratorium i Centralny Zakład Diagnostyki Rentgenowskiej. Po 1999 roku wyłączone zostały ze struktury Szpitala poradnie stomatologiczne.

Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 2 jest szpitalem wieloprofilowym o zabudowie pawilonowej zlokalizowanym w kompleksie odrębnych budynków zbudowanych w latach 1876-1936 o łącznej powierzchni pomieszczeń szpitalnych 26 920 m2 . Właścicielem budynków oraz wieczystym użytkownikiem gruntów jest Pomorska Akademia Medyczna w Szczecinie, która umową z dnia 18 czerwca 1999 roku przekazała Szpitalowi nieruchomość w użytkowanie. Liczba łóżek szpitalnych wynosiła w 2000 roku 640. W tym czasie Szpital posiadał 1108 etatów (stan na 31 grudnia 2000r.). Obecnie Szpital posiada 573 łóżka.

Kościół św. Józefa Oblubieńca NMP w Szczecinie –kamień węgielny położono 10 listopada 1890, budowę zaplanowano według projektu Maxa Drechslera. Parafia przy nowym kościele, który otrzymał imię Marcina Lutra, została otwarta 1 kwietnia 1893 (już po śmierci architekta).

Budynek kościoła jest jednonawowy, z ciemnej cegły, ze strzelistą frontową wieżą, zakończoną iglicą.

Po II wojnie światowej (1946) budynek kościoła został przejęty przez wiernych kościoła katolickiego – utworzono w nim parafię pw. św. Józefa.

Szczeciński kościół pw. Matki Bożej Jasnogórskiej mieści się w zabytkowej wieży ciśnień na Wzgórzu Hetmańskim. Historia wieży sięga połowy XIX wieku i jest ściśle powiązana z budową sieci wodociągowej na Pomorzanach. Budowę wodociągów rozpoczęto w 1863 roku, wieżę ciśnień wybudowano dwa lata później. Była to budowla szesnastoboczna, wysoka na 14 metrów, o średnicy 37,2 metrów, została wzmocniona szesnastoma przyporami i nakryta stożkowym dachem. Wbudowany zbiornik wodny miał pojemność 3080 metrów sześciennych. Wieża spełniała swą funkcję przez osiemdziesiąt lat - do 1945 roku.


Po drugiej wojnie światowej przestała być użytkowana, przez prawie 40 lat była wykorzystywana najpierw jako owczarnia, później mieściły się w niej mieszkania i magazyny. Dopiero w 1984 roku wieża wraz z otaczającym ją terenem została przekazana kościołowi; prace adaptacyjne trwały ponad dwa lata. 22 czerwca 1986 roku ks. bp Kazimierz Majdański erygował parafię Matki Bożej Jasnogórskiej, a jej proboszczem został ks. Stanisław Skibiński.
W 1987 roku rozpoczęto wznoszenie przybudówek do świątyni: zakrystii, dwóch kaplic i kruchty oraz domu katechetycznego - obecnie mieści się w nim Katolicka Szkoła Podstawowa - natomiast rok później zaczęto budowę plebanii. Głównym projektantem adaptacji wieży ciśnień na kościół był architekt Witold Jarzynka.

Elektrownia Pomorzany – elektrownia węglowa w Szczecinie, w województwie zachodniopomorskim, wchodząca w skład Zespołu Elektrowni Dolna Odra S.A. Zakład znajduje się w dzielnicy Pomorzany, w pobliżu kąpieliska Dziewoklicz. 
Elektrownię Pomorzany budowano w latach 1936–40. Zakład został zniszczony w trakcie działań wojennych, ponownie uruchomiony dopiero w 1961 roku. W 1975 roku elektrownię włączono do Zespołu Elektrowni Dolna Odra. W latach 1978–79 dokonano rozbudowy elektrowni; wyposażono ją w dwa kotły wodne dla celów ciepłowniczych.
Zakład posiada dwa zmodernizowane bloki energetyczne z instalacją do jednoczesnego odsiarczania i odazotowania spalin z wykorzystaniem akceleracji wiązki elektronów. Osiągalna moc elektryczna elektrowni wynosi  134,2 MWe, a cieplna 323,5 MWt. Elektrownia jest jednym z podstawowych źródeł energii cieplnej dla Szczecina.

Oczyszczalnia Ścieków Pomorzany jest zlokalizowana przy ul. Tama Pomorzańska. Została uruchomiona w 2009 roku. Oczyszcza ścieki z lewobrzeżnej części Szczecina. Ma powierzchnię 8,5 hektara. Równoważna Liczba Mieszkańców dla oczyszczalni wynosi 417 000. Maksymalna przepustowość wynosi 158 400 m³ na dobę. Obiekt zdobył nagrodę I stopnia w kategorii obiektów inżynieryjnych i prestiżowy tytuł „Budowa Roku 2010”.

Gazownia miejska w Szczecinie budowana była w latach 1846-1948 przez drezdeńską firmę Blochmana na terenie przy ul. Kolumba w sąsiedztwie cegielni. Gazownia była najstarszą inwestycją komunalną okresu industrializacji, a główną pobudką jej rozpoczęcia była potrzeba oświetlenia ulic. Historia szczecińskiego gazownictwa jest jedną z najdłuższych w Polsce i obejmuje ponad 150 lat. Na początku kwietnia 1848 roku ukończono budowę obiektów produkcyjnych, a gaz do sieci miejskiej popłynął 23.04.1848r. Już w następnym roku oprócz 593 latarni ulicznych z gazu korzystało 1643 odbiorców indywidualnych.
Skonstruowanie przez Aurera "koszulki siatkowej" spowodowało wzrost zapotrzebowania na gaz, co w efekcie wymusiło modernizację zakładu, która trwała w latach 1894-1907. W tym okresie powstał m.in. budynek piecowni ,dwa nowe zbiorniki gazu a także obecny budynek administracyjny (1903r.), budynek warsztatowy (1907r.). Zasadniczą modernizację zakładu przeprowadzono w latach 1924-1926, kiedy to w miejscu dawnych spichlerzy Succowa między brzegiem Odry tzw. Kanałem Gazowym a dzisiejszą ul. Nadodrzańską wybudowano bardzo nowoczesną na owe czasy wytwórnię gazu, a w tym: od podstaw nowe baterie pieców pionowo-komorowych ,utwardzony plac węglowy oraz nabrzeże umożliwiające przyjmowanie statków o wyporności 2000 ton.

W takim stanie technicznym zakład działał do 1944 r., w tym bowiem roku na skutek bombardowania zakład zaprzestał produkcji gazu. Po przejęciu Szczecina przez władze polskie w dniu 01.06.1946 r. wznowiono produkcję gazu. Dzięki stale prowadzonym pracom remontowym w wytwórni gazu już w 1952r. osiągnięty został poziom produkcji z początku lat 40-tych. Proces odbudowy urządzeń produkcyjnych i towarzyszących zakończony został w 1958 r.

Pierwszy etap rozbudowy Zakładu zrealizowany został w latach 1958-1960, kiedy to uruchomiono urządzenia oczyszczające gaz, wybudowano suchą odsiarczalnię oraz elektrofiltry oczyszczające gaz ze smoły pogazowej. W roku 1966 uruchomiono V blok pieców, co zwiększyło zdolność produkcyjną do 220 tys. m3 gazu/dobę.
Z wytwórni w Szczecinie w gaz zaopatrywano odbiorców w Gryfinie, Policach i Stargardzie. Narastający deficyt gazu miejskiego związany z szybką rozbudową aglomeracji miejskich wymusił zwiększenie produkcji gazu. W roku 1970 uruchomiono stację zbiorników gazu płynnego, a w roku 1971 uruchomiona została katalityczna rozkładnia gazu płynnego, co zwiększyło zdolność produkcyjną o ok. 70 tys.m3 gazu/dobę.

W styczniu 1976 r. do Stargardu doprowadzono gaz ziemny zaazotowany GZ-35, a po uruchomieniu w listopadzie 1976 r. stacji redukcyjno-pompowej I stopnia przy ulicy Sąsiedzkiej w Szczecinie do prawobrzeżnych dzielnic Szczecina oraz do Gryfina dotarł gaz ziemny zaazotowany GZ-35. Klasyczną wytwórnię gazu w Szczecinie wyłączono 30.09.1987r., kiedy to ostatecznie do sieci miejskiej Szczecina wpuszczono gaz ziemny. Przekazanie w roku 1983 do eksploatacji gazociągu Odolanów-Krobia-Police umożliwiło gazyfikację m.in. Goleniowa. Nowogardu, Gryfic, Płot i Trzebiatowa oraz zaopatrzenie Szczecina w gaz ziemny wysokometanowy GZ-50.