Kanał: Pomorze Zachodnie z drona

Metryczka

  • Widownia: 68317
  • Produkcja: AlfaTV 2017
  • Zdjęcia: Bartosz Semanycz
  • Montaż: Grzegorz Lickiewicz
  • Realizacja: Ryszard Sielicki

Opis

Stargard jest trzecim co do wielkości miastem województwa zachodniopomorskiego po Szczecinie i Koszalinie, liczy dziś około 70 tysięcy mieszkańców. Położony jest na przecięciu ważnych szlaków komunikacyjnych – drogowych i kolejowych, odgrywa też ważną rolę w gospodarce Pomorza Zachodniego.   Przez Stargard przebiega droga ekspresowa S 10 łącząca Szczecin z centralną Polską, a także linia kolejowa łącząca stolicę regionu z Poznaniem, Łodzią i Warszawą.  I wreszcie Stargard jest miejscem, które  przecina 15 południk szerokości geograficznej wschodniej, co upamiętnia pomnik wzniesiony tu jeszcze w okresie międzywojennym. Na cokole znajduje się siatka południków i równoleżników  oplatających kule ziemską. Prawdziwym skarbem Stargardu są zabytki, choć 70 procent miasta zostało zniszczone w wyniku działań wojennych.

Jedną z najcenniejszych zabytkowych budowli całego Pomorza Zachodniego i całego basenu Morza Bałtyckiego jest Kolegiata Najświętszej Maryi Panny Królowej Świata, wzniesiona jako konstrukcja drewniana w 1242 roku.   Ponad sto lat później aż do końca XV wieku trwała rozbudowa tej pięknej świątyni, która stała się wzorem budownictwa gotyckiego dla całego Pomorza. W XVII wieku kościół uległ zniszczeniu w wielkim pożarze miasta, ale potem przez 25 lat go odbudowywano i rozbudowywano nadając mu styl barkowy. Stargardzka Kolegiata jest najwyżej sklepionym kościołem w Polsce – na wysokości ponad 32 metrów. W 2010 roku świątynia wraz z systemem fortyfikacji miejskich z basztami i bramami została uznana za Pomnik Historii.

Kolegiata znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie Rynku Staromiejskiego, z unikalną architekturą najwyższej klasy. Uwagę zwraca przede wszystkim stargardzki ratusz. Został wzniesiony w drugiej połowie XIII wieku, a sto lat później stał się siedzibą władz miasta. Od strony rynku ratusz zdobi piękna fasada. Warto dodać, że podczas II wojny światowej budowla została niemal doszczętnie zniszczona, ale odbudowano ją pieczołowicie na podstawie rysunków i zdjęć przywracając jej stan dekoracji z XIX wieku. 

Po drugiej stronie rynku znajduje się jedna z najpiękniejszych kamienic gotyckich w Polsce, czyli Dom Protzena – zbudowany w pierwszej połowie XV wieku. Po wojnie zachowała się jedynie ściana szczytowa, ale ten cenny zabytek w całości odbudowano i przeznaczono na szkołę muzyczną.   

W południowej części Stargardu znajduje Arsenał - unikatowa i jedyna taka na Pomorzu budowla, która powstała około roku tysiąc pięćsetnego. Zbrojownia mieściła się na parterze, a pierwsze piętro służyło kiedyś jako warsztat naprawy i produkcji sprzętu wojskowego.

Brama Wałowa wita lub żegna podróżnych w północno – wschodniej części Stargardu. Została zbudowana w 1439 roku i ma wysokość około 20 metrów. Łączy stylowo gotyk z renesansem i jest jedną czterech średniowiecznych bram wjazdowych do miasta.

W sąsiedztwie Bramy Wałowej, w zakolu rzeki Iny znajduje się Baszta Białogłówka. To najstarsza część miasta. Swoją nazwę baszta zawdzięcza zwieńczającemu ją  sześciokątnemu hełmowi, otynkowanemu na biały kolor.

Unikalnym zabytkiem w skali światowej jest Brama Młyńska – jedyna w Polsce i jedna z dwóch na świecie, która została położona nad korytem rzeki. Wieże mają wysokość 28 metrów. Wzniesiono ją w połowie XV wieku i jest do dziś jednym z symboli Stargardu. Obecnie Brama Młyńska jest siedzibą Bractwa Rycerskiego „Gryf”.

W pobliżu rzeki Iny, na skraju parku Chrobrego, znajduje się inny interesujący zabytek architektury - Willa Karowów. Jej nazwa pochodzi od nazwiska rodziny, która wybudowała tę neorenesansową  rezydencję w 1926 roku. Pałac nie ucierpiał podczas działań wojennych a swoja siedzibę ma tu od kilkudziesięciu lat Młodzieżowy Dom Kultury.

Nad Stargardem góruje wieża Kościoła Świętego Jana, ma 99 metrów wysokości i należy do najwyższych na Pomorzu Zachodnim. Budowę tej świątyni rozpoczęto na początku XV wieku i zakończono w 1464 roku. Budowla w kształcie hali wzorowana jest częściowo na słynnej Kolegiacie Mariackiej. Wewnątrz świątyni znajdują się między innymi barokowe organy pochodzące z 1731 roku.

Brama Świętojańska nazywana też Szczecińską ma dziś kształt tunelu zbudowanego pod koniec XIX wieku. Samą bramę rozebrano w 1942 roku, kiedy likwidowano część umocnień.

W pobliżu Bramy Świętojańskiej znajduje się Cerkiew pod wezwaniem Świętych Apostołów Piotra i Pawła. Neogotycki kościół zbudowano w latach 1889 – 1890. Jest unikatowy, ponieważ już w trakcie jego budowy nadano mu niektóre cechy wschodniej architektury   sakralnej, choć był świątynią protestancką. Zachodnia wieża ma wysokość 33 metrów.

Stargard ma także wyjątkową wieżę ciśnień. To największy wodo zbiór w Polsce o pojemności 500 metrów sześciennych. Sama wieża ma wysokość 65 metrów. Położona jest w Parku Chrobrego poza obrębem dawnych murów miejskich. Wybudowano ją u schyłku XIX wieku. Zdobienia elewacji wieży w kształcie szachownicy nawiązują stylem do pobliskiej Baszty Morze Czerwone.

Gotycka baszta jest częścią obwarowań miejskich Stargardu. Zbudowano ją w drugiej połowie XIV wieku i należy do szczytowych osiągnięć średniowiecznej architektury obronnej na Pomorzu. Na poziomie I piętra znajduje się wejście do baszty, którą można zwiedzać w sezonie letnim. Nieopodal znajduje się muszla koncertowa, w której organizowane są imprezy artystyczne.

Kolejnym cennym zabytkiem sakralnym Stargardu jest Kościół Świętego Ducha. Wybudowany został w latach 1874 – 1877, w miejscu dawnego kościoła szpitalnego założonego jeszcze średniowieczu. Zewnętrzna architektura świątyni nawiązuje do stylu neogotyckiego.

Brama Pyrzycka to kolejny unikatowy zabytek  Stargardu, który przetrwał do czasów współczesnych. Najstarsza jest kamienna część bramy o wysokości 6 metrów, która powstała pod koniec XIII wieku. Część ceglana pochodzi z połowy piętnastego stulecia. Na trzecim piętrze  bramy znajduje się ganek obronny ze strzelnicami.

Dom Rohledera to kolejny cenny zabytek Stargardu, warty zobaczenia w tym wyjątkowym mieście na mapie Polski. Kamienica powstała już na początku XV wieku, a później była kilkukrotnie przebudowywana. Dziś budynek jest własnością Książnicy Stargardzkiej.

Wszystkie bramy i baszty Stargardu łączyły niegdyś mury obronne. Do dziś zachowały się umocnienia mające ponad kilometr długości. Należą one do najpotężniejszych i najciekawszych zespołów  obwarowań w Polsce.

Na koniec podróży po Stargardzie odwiedzimy jeszcze dwa  interesujące zabytki miasta. Pierwszy z nich to Basteja wzniesiona w XVI wieku jako nowy sposób obrony obwałowań miejskich w oparciu o broń palną.

Drugi to Baszta Tkaczy zbliżona kształtem do Baszty Morze Czerwone, znajdująca się obok Basteji. Została zbudowana w Polowie XV wieku i tak jak większość stargardzkich zabytków została włączona do Europejskiego Szlaku Gotyku Ceglanego.

Stargard jest pięknym i wyjątkowym miastem na mapie Polski. Z lotu ptaka doskonale widać, jak wiele z tej pięknej, zabytkowej zabudowy zniknęło bezpowrotnie podczas drugiej wojny światowej. Tym bardziej więc należy docenić fakt, że udało się odrestaurować lub odbudować kilkanaście najpiękniejszych zabytków Stargardu, które są wizytówką nie tylko samego Pomorza Zachodniego, ale także pięknym  pomnikiem historii w skali Polski.